ภารกิจที่ 3/1
ปริศนาคำทาย (อีสาน)
ชนเผ่าไทโย้ย คนเมืองฟ้าอากาศอำนวย (ไทโย้ยเฮาะ)
ชุมชนที่ 18 หมู่ 17 บ้านอากาศ ตำบลอากาศ อำเภออากาศอำนวย
จังหวัดสกลนคร รหัสไปรษณีย์ 47170
ชุมชนที่ 18 หมู่ 17 บ้านอากาศ ตำบลอากาศ อำเภออากาศอำนวย
จังหวัดสกลนคร รหัสไปรษณีย์ 47170
โครงสร้างของปริศนาคำทาย
-อะไรเอ่ย
(ภาคกลาง) -
แม้นหยัง (ภาคอีสาน)
-อ๊ะหยังเก๊าะ (ภาคเหนือ) -ไอ้ไหรหรา (ภาคใต้)
-อ๊ะหยังเก๊าะ (ภาคเหนือ) -ไอ้ไหรหรา (ภาคใต้)
2. เป็นส่วนบอกสมญา
-บอกลักษณะเด่น
-ยาย
4. จุดบอด/จุดสะดุดใจ
-ทำให้คำถามชัดเจนขึ้นได้
-ทำให้ งง ขึ้นได้
5. สรุป/ขมวด
-ทาย /เงื่อนไข (จะมีหรือไม่มีก็ได้)
6. ส่วนเฉลย
-อธิบายด้วยว่าทำไมถึงตอบว่าอย่างนั้น ?
-ส่วนที่ต้องเฉลยและอธิบายเพิ่มเติมเผื่อคนที่ไม่ทราบความหมาย
4. จุดบอด/จุดสะดุดใจ
-ทำให้คำถามชัดเจนขึ้นได้
-ทำให้ งง ขึ้นได้
5. สรุป/ขมวด
-ทาย /เงื่อนไข (จะมีหรือไม่มีก็ได้)
6. ส่วนเฉลย
-อธิบายด้วยว่าทำไมถึงตอบว่าอย่างนั้น ?
-ส่วนที่ต้องเฉลยและอธิบายเพิ่มเติมเผื่อคนที่ไม่ทราบความหมาย
ตัวอย่างปริศนาคำทวยอีสาน (ถิ่นไทโย้ย)
1.)
ปริศนาคำทายอีสานหมวดอวัยวะ-คน
1. หยามเฮานั่งมันฮั่กนอนหยามเฮานอนมันฮั่กนั่งมันแม่นหยัง
1. หยามเฮานั่งมันฮั่กนอนหยามเฮานอนมันฮั่กนั่งมันแม่นหยัง
ตอบ ตีน (เท้า)
โครงสร้างการเรียงลำดับ
2
ส่วนบอกสมญา
/ ลักษณะเด่น
|
3
พรรณนาลักษณะ
/ ขยาย
|
4
จุดบอด/จุดสะดุดใจ
|
5
สรุป/ขมวด
ทาย/เงื่อนไข
|
1
อารัมบท
/อะไรเอ่ย
|
6
ส่วนเฉลย
|
หยามนั่งมันนอน
|
หยามนอนมันนั่ง
|
มันแม่นหยัง
|
ตีน
|
2. เฒ่าสองเฒ่านั่งอยู่ซานเหล้าเหลียวบ่เห็นกันจักเทื่อแม่นสัง
ตอบ หู
โครงสร้างการเรียงลำดับ
ตอบ หู
โครงสร้างการเรียงลำดับ
2
ส่วนบอกสมญา
/ ลักษณะเด่น
|
3
พรรณนาลักษณะ
/ ขยาย
|
4
จุดบอด/จุดสะดุดใจ
|
5
สรุป/ขมวด
ทาย/เงื่อนไข
|
1
อารัมบท
/อะไรเอ่ย
|
6
ส่วนเฉลย
|
เฒ่าสองเฒ่า
|
นั่งอยู่ซานเหล้า
|
เหลียวบ่เห็นกัน
|
แม่นสัง
|
หู
|
3. ตากบ่แห้งจักเทื่อแม่นหยัง
ตอบ ลิ้น
โครงสร้างการเรียงลำดับ
โครงสร้างการเรียงลำดับ
2
ส่วนบอกสมญา
/ ลักษณะเด่น
|
3
พรรณนาลักษณะ
/ ขยาย
|
4
จุดบอด/จุดสะดุดใจ
|
5
สรุป/ขมวด
ทาย/เงื่อนไข
|
1
อารัมบท
/อะไรเอ่ย
|
6
ส่วนเฉลย
|
ตากบ่แห้งจักเทื่อ
|
แม่นหยัง
|
ลิ้น
|
4. ตัดกกกะบ่ตาย ตัดปายกะบ่เหี่ยวแม่นหยัง
ตอบ ผม
ตอบ ผม
โครงสร้างการเรียงลำดับ
2
ส่วนบอกสมญา
/ ลักษณะเด่น
|
3
พรรณนาลักษณะ
/ ขยาย
|
4
จุดบอด/จุดสะดุดใจ
|
5
สรุป/ขมวด
ทาย/เงื่อนไข
|
1
อารัมบท
/อะไรเอ่ย
|
6
ส่วนเฉลย
|
ตัดกกกะบ่ตาย
|
ตัดปายกะบ่เหี่ยว
|
แม่นหยัง
|
ผม
|
5. น้ำพิสังพอกินแต่บ่พออาบคือหยัง
ตอบ น้ำนม
โครงสร้างการเรียงลำดับ
2
ส่วนบอกสมญา
/ ลักษณะเด่น
|
3
พรรณนาลักษณะ
/ ขยาย
|
4
จุดบอด/จุดสะดุดใจ
|
5
สรุป/ขมวด
ทาย/เงื่อนไข
|
1
อารัมบท
/อะไรเอ่ย
|
6
ส่วนเฉลย
|
น้ำ
|
พิสัง
|
พอกิน
|
บ่พออาบ
|
คือหยัง
|
น้ำนม
|
2.)
ปริศนาคำทายอีสานหมวดพืช
1. กกส่ำลำเฮือ ใบห่อเกลือบ่มิดคือหยัง
1. กกส่ำลำเฮือ ใบห่อเกลือบ่มิดคือหยัง
ตอบ กกขาม (ต้นมะขาม)
โครงสร้างการเรียงลำดับ
2
ส่วนบอกสมญา
/ ลักษณะเด่น
|
3
พรรณนาลักษณะ
/ ขยาย
|
4
จุดบอด/จุดสะดุดใจ
|
5
สรุป/ขมวด
ทาย/เงื่อนไข
|
1
อารัมบท
/อะไรเอ่ย
|
6
ส่วนเฉลย
|
กกส่ำเฮือ
|
ใบห่อเกลือ
|
บ่มิด
|
คือหยัง
|
กกขาม
|
2. กกส่ำครก
ใบปกดินแม่นหยัง
ตอบ หัวจะไค
(ตะไคร้)
โครงสร้างการเรียงลำดับ
2
ส่วนบอกสมญา
/ ลักษณะเด่น
|
3
พรรณนาลักษณะ
/ ขยาย
|
4
จุดบอด/จุดสะดุดใจ
|
5
สรุป/ขมวด
ทาย/เงื่อนไข
|
1
อารัมบท
/อะไรเอ่ย
|
6
ส่วนเฉลย
|
กกส่ำครก
|
ใบปกดิน
|
แม่นหยัง
|
หัวจะไค
|
3.)
งัวแม่เดียวผูกเชือกหลักเดียวจุ้มกันแม่นหยัง
ตอบ บักฮุ้ง ( มะละกอ)
โครงสร้างการเรียงลำดับ
2
ส่วนบอกสมญา
/ ลักษณะเด่น
|
3
พรรณนาลักษณะ
/ ขยาย
|
4
จุดบอด/จุดสะดุดใจ
|
5
สรุป/ขมวด
ทาย/เงื่อนไข
|
1
อารัมบท
/อะไรเอ่ย
|
6
ส่วนเฉลย
|
งัวแม่เดียว
|
ผูกเชือก
|
หลักเดียว
|
จุ้มกัน
|
แม่นหยัง
|
บักฮุ้ง
|
4. เหล็กแดง ๆ
แทงดินแม่นหยัง
ตอบ มันแกว (หัวมันแกวหรือหัวมันเทศ)
โครงสร้างการเรียงลำดับ
ตอบ มันแกว (หัวมันแกวหรือหัวมันเทศ)
โครงสร้างการเรียงลำดับ
2
ส่วนบอกสมญา
/ ลักษณะเด่น
|
3
พรรณนาลักษณะ
/ ขยาย
|
4
จุดบอด/จุดสะดุดใจ
|
5
สรุป/ขมวด
ทาย/เงื่อนไข
|
1
อารัมบท
/อะไรเอ่ย
|
6
ส่วนเฉลย
|
เหล็กแดง ๆ
|
แทงลงดิน
|
แม่นหยัง
|
มันแกว
|
5. กกมีหนาม
ใบน้อย ๆ ซูนกะฮุบจับกะฮุบแม่นหยัง
ตอบ
ไมยราพ
โครงสร้างการเรียงลำดับ
2
ส่วนบอกสมญา
/ ลักษณะเด่น
|
3
พรรณนาลักษณะ
/ ขยาย
|
4
จุดบอด/จุดสะดุดใจ
|
5
สรุป/ขมวด
ทาย/เงื่อนไข
|
1
อารัมบท
/อะไรเอ่ย
|
6
ส่วนเฉลย
|
กกมีหนาม
|
ใบน้อย ๆ
|
ซูนกะฮุบ
|
จับกะฮุบ
|
แม่นหยัง
|
ไมยราพ
|
3.) ปริศนาคำทายอีสานหมวดสัตว์
1. เขียวคือพระอินทร์บินคือนก ศรเสียบอึกนกกะบ่แม้นสุโตคึดว่าแม่นหยัง
ตอบ แมงทับ (แมลงทับ)
1. เขียวคือพระอินทร์บินคือนก ศรเสียบอึกนกกะบ่แม้นสุโตคึดว่าแม่นหยัง
ตอบ แมงทับ (แมลงทับ)
โครงสร้างการเรียงลำดับ
2
ส่วนบอกสมญา
/ ลักษณะเด่น
|
3
พรรณนาลักษณะ
/ ขยาย
|
4
จุดบอด/จุดสะดุดใจ
|
5
สรุป/ขมวด
ทาย/เงื่อนไข
|
1
อารัมบท
/อะไรเอ่ย
|
6
ส่วนเฉลย
|
เขียวคือ
พระอินทร์
|
บินคือนก
|
ศรเสียบอึก
|
นกกะบ่แม้น
|
สุโตคึดว่า
แม่นหยัง
|
แมงคับ
|
2. สี่คนหาม สามคนแห่ สองคนพัด คนหนึ่งปัดแส้แม่นหยัง
ตอบ ช้าง
โครงสร้างการเรียงลำดับ
2
ส่วนบอกสมญา
/ ลักษณะเด่น
|
3
พรรณนาลักษณะ
/ ขยาย
|
4
จุดบอด/จุดสะดุดใจ
|
5
สรุป/ขมวด
ทาย/เงื่อนไข
|
1
อารัมบท
/อะไรเอ่ย
|
6
ส่วนเฉลย
|
สี่คนหาม
|
สามคนแห่
|
สองคนพัด
|
คนหนึ่งปัดแส้
|
แม่นหยัง
|
ช้าง
|
3. เฒ่าอันหนึ่งมาแต่ฟ้า ขาแข้งเป็นหนามแม่นหยัง
ตอบ ตั๊กแตน
ตอบ ตั๊กแตน
โครงสร้างการเรียงลำดับ
2
ส่วนบอกสมญา
/ ลักษณะเด่น
|
3
พรรณนาลักษณะ
/ ขยาย
|
4
จุดบอด/จุดสะดุดใจ
|
5
สรุป/ขมวด
ทาย/เงื่อนไข
|
1
อารัมบท
/อะไรเอ่ย
|
6
ส่วนเฉลย
|
เฒ่าอันหนึ่งมาแต่ฟ้า
|
ขาแข้งเป็นหนาม
|
มันคือหยัง
|
ตั๊กแตน
|
4. ไก่แม่ดำ
ฝนตกฮำบ่เปียก แม่นหยัง
ตอบ บึ้ง ( สัตว์ตระกูลแมงมุม
มีขนที่เป็นมันไม่เปียกน้ำ อาศัยอยู่ในรูคนอีสานใช้เป็นอาหารได้)
โครงสร้างการเรียงลำดับ
2
ส่วนบอกสมญา
/ ลักษณะเด่น
|
3
พรรณนาลักษณะ
/ ขยาย
|
4
จุดบอด/จุดสะดุดใจ
|
5
สรุป/ขมวด
ทาย/เงื่อนไข
|
1
อารัมบท
/อะไรเอ่ย
|
6
ส่วนเฉลย
|
ไก่แม่ดำ
|
ฝนตกฮำ
|
ปีกบ่เปียก
|
แม่นหยัง
|
บึ้ง
|
5. ยืนต่ำ นั่งสูง
แม่นหยัง
ตอบ
หมา
(สุนัขที่เวลายืนจะต่ำ แต่เวลานั่งลงหัวจะสูง)
โครงสร้างการเรียงลำดับ
2
ส่วนบอกสมญา
/ ลักษณะเด่น
|
3
พรรณนาลักษณะ
/ ขยาย
|
4
จุดบอด/จุดสะดุดใจ
|
5
สรุป/ขมวด
ทาย/เงื่อนไข
|
1
อารัมบท
/อะไรเอ่ย
|
6
ส่วนเฉลย
|
ยืนต่ำ
|
นั่งสูง
|
แม่นหยัง
|
หมา
|
4.)
ปริศนาคำทายอีสานหมวดสิ่งของ/เครื่องมือ/เครื่องใช้
1. บักหัวโหล่นโตนน้ำแต่เดิ๊ก แม่นหยัง
1. บักหัวโหล่นโตนน้ำแต่เดิ๊ก แม่นหยัง
ตอบ กระบวย
โครงสร้างการเรียงลำดับ
2
ส่วนบอกสมญา
/ ลักษณะเด่น
|
3
พรรณนาลักษณะ
/ ขยาย
|
4
จุดบอด/จุดสะดุดใจ
|
5
สรุป/ขมวด
ทาย/เงื่อนไข
|
1
อารัมบท
/อะไรเอ่ย
|
6
ส่วนเฉลย
|
บักหัวโหล่น
|
โตนน้ำแต่เดิ๊ก
|
แม่นหยัง
|
กระบวย
|
2. อีน้อย ๆ ขี่เฮือลอดพุ่ม เก็บผักกุ่มบ่ได้พอกำแม่นหยัง
ตอบ กระสวยต่ำหูก
โครงสร้างการเรียงลำดับ
2
ส่วนบอกสมญา
/ ลักษณะเด่น
|
3
พรรณนาลักษณะ
/ ขยาย
|
4
จุดบอด/จุดสะดุดใจ
|
5
สรุป/ขมวด
ทาย/เงื่อนไข
|
1
อารัมบท
/อะไรเอ่ย
|
6
ส่วนเฉลย
|
อีน้อย ๆ
|
ขี่ฮือลอดพุ่ม
|
เก็บผักกุ่ม
|
บ่ได้พอกำ
|
แม่นหยัง
|
กระสวยต่ำหูก
|
3. บักน้อย ๆ ฟันไม้ไก้พ่อแม่นหยัง
ตอบ กอไผ่
(คำผวน)
โครงสร้างการเรียงลำดับ
2
ส่วนบอกสมญา
/ ลักษณะเด่น
|
3
พรรณนาลักษณะ
/ ขยาย
|
4
จุดบอด/จุดสะดุดใจ
|
5
สรุป/ขมวด
ทาย/เงื่อนไข
|
1
อารัมบท
/อะไรเอ่ย
|
6
ส่วนเฉลย
|
บักน้อย ๆ
|
ฟันไม้ไก้พ่อ
|
แม่นหยัง
|
กอไผ่
|
4. บาดไปส่ำไฮ่นา
บาดมาส่ำกกเส้าแม่นหยัง
ตอบ แห
โครงสร้างการเรียงลำดับ
2
ส่วนบอกสมญา
/ ลักษณะเด่น
|
3
พรรณนาลักษณะ
/ ขยาย
|
4
จุดบอด/จุดสะดุดใจ
|
5
สรุป/ขมวด
ทาย/เงื่อนไข
|
1
อารัมบท
/อะไรเอ่ย
|
6
ส่วนเฉลย
|
บาดไปส่ำไฮ่นา
|
บาดมาส่ำกกเส้า
|
แม่นหยัง
|
แห
|
5. ต่ำอุ๊ปุ๊ แปดคอก แม่นหยัง
ตอบ
ไหปลาแดก
(ไหปลาร้า)
โครงสร้างการเรียงลำดับ
โครงสร้างการเรียงลำดับ
2
ส่วนบอกสมญา
/ ลักษณะเด่น
|
3
พรรณนาลักษณะ
/ ขยาย
|
4
จุดบอด/จุดสะดุดใจ
|
5
สรุป/ขมวด
ทาย/เงื่อนไข
|
1
อารัมบท
/อะไรเอ่ย
|
6
ส่วนเฉลย
|
ต่ำอุ๊ปุ๊
|
แปดคอก
|
แม่นหยัง
|
ไหปลาแดก
|
5.) ปริศนาคำทายอีสานหมวดดินฟ้า/อากาศ/ธรรมชาติ
1. สูงส่ำภูเขียวกินผู้เดียวเหมิดเมืองแม่นหยัง
ตอบ กบกินเดือน (กบกินเดือน, จันทรุปราคา)
โครงสร้างการเรียงลำดับ
โครงสร้างการเรียงลำดับ
2
ส่วนบอกสมญา
/ ลักษณะเด่น
|
3
พรรณนาลักษณะ
/ ขยาย
|
4
จุดบอด/จุดสะดุดใจ
|
5
สรุป/ขมวด
ทาย/เงื่อนไข
|
1
อารัมบท
/อะไรเอ่ย
|
6
ส่วนเฉลย
|
สูงส่ำภูเขียว
|
กินผู้เดียว
|
เหมิดเมือง
|
แม่นหยัง
|
กบกินเดือน
|
2. โก่งโข้งโน่ง ข๊ามท่งสามแสน
ไผทายถืกได้แหวนวงหนึ่ง แม่นหยัง
ตอบ รุ้ง (รุ้งกินน้ำ)
โครงสร้างการเรียงลำดับ
2
ส่วนบอกสมญา
/ ลักษณะเด่น
|
3
พรรณนาลักษณะ
/ ขยาย
|
4
จุดบอด/จุดสะดุดใจ
|
5
สรุป/ขมวด
ทาย/เงื่อนไข
|
1
อารัมบท
/อะไรเอ่ย
|
6
ส่วนเฉลย
|
โก่งโข้งโน่ง
|
ข๊ามท่ง
|
สามแสน
|
ไผทายถืกได้แหวนวงหนึ่ง
|
แม่นหยัง
|
รุ้ง
|
3. คนสามร้อยฆ่าเด็กน้อยบ่ตายแม่นหยัง
ตอบ เงา
โครงสร้างการเรียงลำดับ
2
ส่วนบอกสมญา
/ ลักษณะเด่น
|
3
พรรณนาลักษณะ
/ ขยาย
|
4
จุดบอด/จุดสะดุดใจ
|
5
สรุป/ขมวด
ทาย/เงื่อนไข
|
1
อารัมบท
/อะไรเอ่ย
|
6
ส่วนเฉลย
|
คนสามร้อย
|
ฆ่าเด็กน้อย
|
บ่ตาย
|
แม่นหยัง
|
เงา
|
4. สุกเต็มดินเก็บกินบ่ได้ แม่นหยัง
ตอบ แดด (แสงแดด)
โครงสร้างการเรียงลำดับ
2
ส่วนบอกสมญา
/ ลักษณะเด่น
|
3
พรรณนาลักษณะ
/ ขยาย
|
4
จุดบอด/จุดสะดุดใจ
|
5
สรุป/ขมวด
ทาย/เงื่อนไข
|
1
อารัมบท
/อะไรเอ่ย
|
6
ส่วนเฉลย
|
สุขเต็มดิน
|
เก็บกินบ่ได้
|
แม่นหยัง
|
แดด
|
5. สุกเต็มมืองฟา กาตอดบ่ฮอดแม่นหยัง
ตอบ ดาว
โครงสร้างการเรียงลำดับ
2
ส่วนบอกสมญา
/ ลักษณะเด่น
|
3
พรรณนาลักษณะ
/ ขยาย
|
4
จุดบอด/จุดสะดุดใจ
|
5
สรุป/ขมวด
ทาย/เงื่อนไข
|
1
อารัมบท
/อะไรเอ่ย
|
6
ส่วนเฉลย
|
สุขเต็มฟา
|
กาตอดบ่ฮอด
|
แม่นหยัง
|
ดาว
|
6.) ปริศนาคำทายอีสานหมวดอาหารการกิน/ผลไม้
1. มีตาอ้อมโต มีหัวสีเขียว มีใบแหลมแฮง รสส้มอมหวานแม่นสัง
ตอบ หมากนัด (สับปะรด)โครงสร้างการเรียงลำดับ
2
ส่วนบอกสมญา
/ ลักษณะเด่น
|
3
พรรณนาลักษณะ
/ ขยาย
|
4
จุดบอด/จุดสะดุดใจ
|
5
สรุป/ขมวด
ทาย/เงื่อนไข
|
1
อารัมบท
/อะไรเอ่ย
|
6
ส่วนเฉลย
|
มีตาอ้อมโต
|
มีหัวสีเขียว
|
มีใบแหลมแฮง
|
รสส้มอมหวาน
|
แม่นสัง
|
หมากนัด
|
2. หน้าดำ แข๋วขาว คือคนนิโกร ตะโก้กะบ่แม้นคือแม่นหยัง
ตอบ ขนมเปียกปูน (ขนมเปียกปูน)
เปรียบเทียบ ขนมเปียกปูนที่มีสีดำเหมือนผิวดำของชาวนิโกร
และมีมะพร้าวที่โรยหน้าขนม จะมีสีขาวเหมือนฟันสีขาวของชาวนิโกรเช่นกัน
โครงสร้างการเรียงลำดับ
2
ส่วนบอกสมญา
/ ลักษณะเด่น
|
3
พรรณนาลักษณะ
/ ขยาย
|
4
จุดบอด/จุดสะดุดใจ
|
5
สรุป/ขมวด
ทาย/เงื่อนไข
|
1
อารัมบท
/อะไรเอ่ย
|
6
ส่วนเฉลย
|
หน้าดำ
|
แข๋วขาว
|
คือคนนิโกร
|
ตะโก้กะบ่แม้น
|
คือแม่นหยัง
|
ขนมเปียกปูน
|
3. ต้มกะบ่แม้น ทอดกะบ่แม้น แกงกะบ่เผ็ดแม่นหยัง
ตอบ แกงจืด (แกงจืดมีรสจืดไม่เผ็ด ไม่เปรี้ยว ไม่หวานเกินไป
รสจืด ๆ น้ำใส ๆ มีเส้นมีผักและหมูเป็นส่วนประกอบหลัก ๆ)
โครงสร้างการเรียงลำดับ
2
ส่วนบอกสมญา
/ ลักษณะเด่น
|
3
พรรณนาลักษณะ
/ ขยาย
|
4
จุดบอด/จุดสะดุดใจ
|
5
สรุป/ขมวด
ทาย/เงื่อนไข
|
1
อารัมบท
/อะไรเอ่ย
|
6
ส่วนเฉลย
|
ต้มกะบ่แม้น
|
ทอดกะบ่แม้น
|
แกงกะบ่เผ็ด
|
แม่นหยัง
|
แกงจืด
|
4. ครกน้อย ๆ ตำหมากเผ็ดเก็บเส้นใส่แม่นหยัง
ตอบ ตำหมากฮุ้ง (ส้มตำ
เป็นอาหารชนิดหนึ่งที่ตำใส่ครกและมีพริกกับเส้นมะละกอ เป้นส่วนประกอบ)
โครงสร้างการเรียงลำดับ
2
ส่วนบอกสมญา
/ ลักษณะเด่น
|
3
พรรณนาลักษณะ
/ ขยาย
|
4
จุดบอด/จุดสะดุดใจ
|
5
สรุป/ขมวด
ทาย/เงื่อนไข
|
1
อารัมบท
/อะไรเอ่ย
|
6
ส่วนเฉลย
|
ครกน้อย ๆ
|
ตำหมากเผ็ด
|
เก็บเส้นใส่
|
แม่นหยัง
|
ตำหมากฮุ้ง
|
5. หน่อยรี ๆ สีเหลือง ๆ ตอกลงไปใส่กะทะ แม่นหยัง
ตอบ ทอดไข่
โครงสร้างการเรียงลำดับ
โครงสร้างการเรียงลำดับ
2
ส่วนบอกสมญา
/ ลักษณะเด่น
|
3
พรรณนาลักษณะ
/ ขยาย
|
4
จุดบอด/จุดสะดุดใจ
|
5
สรุป/ขมวด
ทาย/เงื่อนไข
|
1
อารัมบท
/อะไรเอ่ย
|
6
ส่วนเฉลย
|
หน่อยรี ๆ
|
สีเหลือง ๆ
|
ตอกลงไป
|
ใส่กะทะ
|
แม่นหยัง
|
ทอดไข่
|
7.) ปริศนาคำทายอีสานหมวดกิจกรรม/การละเล่น/นันทนาการ
1. สี่มุมสี่แง่ สี่แคร่จัตุรัส ผู้คนแออัด ฆ่าฟันกันตายเหลือแต่นายสองคนคือหยัง
ตอบ หมากรุก
โครงสร้างการเรียงลำดับ
2
ส่วนบอกสมญา
/ ลักษณะเด่น
|
3
พรรณนาลักษณะ
/ ขยาย
|
4
จุดบอด/จุดสะดุดใจ
|
5
สรุป/ขมวด
ทาย/เงื่อนไข
|
1
อารัมบท
/อะไรเอ่ย
|
6
ส่วนเฉลย
|
สี่มุมสี่แง่
สี่แคร่จตุรัส
|
ผู้คนแออัด
|
ฆ่ากันตาย
|
เหลือแต่นายสองคน
|
คือหยัง
|
หมากรุก
|
2. ยืนหลับตาฟ่าวนับเลขไปนำ แล้วไปเฉืองเปลี่ยนผู้เป็นแม่นหยัง
ตอบ หมากหลี่ (การเล่นซ้อนแอบ)
โครงสร้างการเรียงลำดับ
โครงสร้างการเรียงลำดับ
2
ส่วนบอกสมญา
/ ลักษณะเด่น
|
3
พรรณนาลักษณะ
/ ขยาย
|
4
จุดบอด/จุดสะดุดใจ
|
5
สรุป/ขมวด
ทาย/เงื่อนไข
|
1
อารัมบท
/อะไรเอ่ย
|
6
ส่วนเฉลย
|
ยืนหลับตา
|
ฟ่าวนับเลขไปนำ
|
แล้วไปเฉือง
|
เปลี่ยนผู้เป็น
|
แม่นหยัง
|
หมากหลี่
|
3. ป่วงเฮือนนั้นเฮือนนี้
นั่งตั่งโตเดียวแม่นหยัง
ตอบ เล่นลิเก
โครงสร้างการเรียงลำดับ
2
ส่วนบอกสมญา
/ ลักษณะเด่น
|
3
พรรณนาลักษณะ
/ ขยาย
|
4
จุดบอด/จุดสะดุดใจ
|
5
สรุป/ขมวด
ทาย/เงื่อนไข
|
1
อารัมบท
/อะไรเอ่ย
|
6
ส่วนเฉลย
|
ป่วง
|
เฮือนนั้นเฮือนนี้
|
นั่งตั่งโตเดียว
|
แม่นหยัง
|
เล่นลิเก
|
4. จับแล้วโดด ซูนแล้วตาย เปลี่ยนกันดีดโดดด่องด่องแม่นหยัง
ตอบ เต้นยาง (กระโดดยาง)
โครงสร้างการเรียงลำดับ
โครงสร้างการเรียงลำดับ
2
ส่วนบอกสมญา
/ ลักษณะเด่น
|
3
พรรณนาลักษณะ
/ ขยาย
|
4
จุดบอด/จุดสะดุดใจ
|
5
สรุป/ขมวด
ทาย/เงื่อนไข
|
1
อารัมบท
/อะไรเอ่ย
|
6
ส่วนเฉลย
|
จับแล้วโดด
|
ซูนแล้วตาย
|
เปลี่ยนกันดีด
|
โดดด่องด่อง
|
แม่นหยัง
|
เต้นยาง
|
5. โยนแล้วแล้วฮับ
ตกกะแพ้เก็บให้หลายจั่งชนะแม่นหยัง
ตอบ หมากเก็บ
โครงสร้างการเรียงลำดับ
2
ส่วนบอกสมญา
/ ลักษณะเด่น
|
3
พรรณนาลักษณะ
/ ขยาย
|
4
จุดบอด/จุดสะดุดใจ
|
5
สรุป/ขมวด
ทาย/เงื่อนไข
|
1
อารัมบท
/อะไรเอ่ย
|
6
ส่วนเฉลย
|
โยนแล้วฮับ
|
ตกกะแพ้
|
เก็บให้หลาย
|
จั่งชนะ
|
แม่นหยัง
|
หมากเก็บ
|
8.)
ปริศนาคำทายอีสานหมวดความเชื่อประเพณี
1. เข้าแปด ออกสิบเอ็ด
แม่นหยัง
ตอบ วันเข้าพรรษา - ออกพรรษา
โครงสร้างการเรียงลำดับ
โครงสร้างการเรียงลำดับ
2
ส่วนบอกสมญา
/ ลักษณะเด่น
|
3
พรรณนาลักษณะ
/ ขยาย
|
4
จุดบอด/จุดสะดุดใจ
|
5
สรุป/ขมวด
ทาย/เงื่อนไข
|
1
อารัมบท
/อะไรเอ่ย
|
6
ส่วนเฉลย
|
เข้าแปด
|
ออกสิบเอ็ด
|
แม่นหยัง
|
วันเข้าพรรษา-ออกพรรษา
|
2. ลำใหญ่ยาวไวคือจรวดแหล่นขึ้นเทงฟา
ควันดินปืนแม่นหยัง
ตอบ บั้งไฟ
โครงสร้างการเรียงลำดับ
2
ส่วนบอกสมญา
/ ลักษณะเด่น
|
3
พรรณนาลักษณะ
/ ขยาย
|
4
จุดบอด/จุดสะดุดใจ
|
5
สรุป/ขมวด
ทาย/เงื่อนไข
|
1
อารัมบท
/อะไรเอ่ย
|
6
ส่วนเฉลย
|
ลำใหญ่ยาว
|
ไวคือจรวด
|
แหล่นขึ้นเทงฟา
|
ควันดินปืน
|
แม่นหยัง
|
บั้งไฟ
|
3. แห่ข้าวพันก้อน
ช่อยกันเฮ็ดเป็นบุญใหญ่มาโฮมกันในวัดแม่นหยัง
ตอบ ประเพณีบุญผะเหวด
ตอบ ประเพณีบุญผะเหวด
โครงสร้างการเรียงลำดับ
2
ส่วนบอกสมญา
/ ลักษณะเด่น
|
3
พรรณนาลักษณะ
/ ขยาย
|
4
จุดบอด/จุดสะดุดใจ
|
5
สรุป/ขมวด
ทาย/เงื่อนไข
|
1
อารัมบท
/อะไรเอ่ย
|
6
ส่วนเฉลย
|
แห่ข้าวพันก้อน
|
ช่อยกันเฮ็ด
|
เป็นบุญใหญ่
|
มาโฮมกันในวัด
|
แม่นหยัง
|
ประเพณีบุญผะเหวด
|
4. หลิ่นหดน้ำดำหัวผู้เฒ่า
ไปไสกะถืกสาดน้ำแม่นหยัง
ตอบ ประเพณีวันสงกรานต์ (วันขึ้นปีใหม่ไทย)
โครงสร้างการเรียงลำดับ
โครงสร้างการเรียงลำดับ
2
ส่วนบอกสมญา
/ ลักษณะเด่น
|
3
พรรณนาลักษณะ
/ ขยาย
|
4
จุดบอด/จุดสะดุดใจ
|
5
สรุป/ขมวด
ทาย/เงื่อนไข
|
1
อารัมบท
/อะไรเอ่ย
|
6
ส่วนเฉลย
|
หลิ่นน้ำ
|
หดน้ำดำหัวผู้เฒ่า
|
ไปไสกะถืกสาด
|
น้ำ
|
แม่นหยัง
|
ประเพณีวันสงกรานต์
|
5. เป็นกกกล้วยลอยกับน้ำมาเป็นสายมื้อวันเพ็ญเป็นประเพณีพิสัง
ตอบ ประเพณีลอยกระทง (ทุก ๆ
ปีวันเพ็ญขึ้นสิบห้าค่ำเดือนสิบเอ็ดจะถือว่าเป็น
วันลอยกระทง)
โครงสร้างการเรียงลำดับ
2
ส่วนบอกสมญา
/ ลักษณะเด่น
|
3
พรรณนาลักษณะ
/ ขยาย
|
4
จุดบอด/จุดสะดุดใจ
|
5
สรุป/ขมวด
ทาย/เงื่อนไข
|
1
อารัมบท
/อะไรเอ่ย
|
6
ส่วนเฉลย
|
เป็นกกกล้วย
|
ลอยกับน้ำ
|
มื้อวันเพ็ญ
|
เป็นประเพณี
|
พิสัง
|
ประเพณีลอยกระทง
|
9.)
ปริศนาคำทายอีสานหมวดความสัมพันธ์ทางสังคม
1. ใส่ข้าวบักอ้วนดำคือหมี อ้วยพีคือแรด
หากินแต่เช้า ๆ แม่นหยัง
ตอบ คนใส่บาตร (ตักบาตรพระสงฆ์)
โครงสร้างการเรียงลำดับ
2
ส่วนบอกสมญา
/ ลักษณะเด่น
|
3
พรรณนาลักษณะ
/ ขยาย
|
4
จุดบอด/จุดสะดุดใจ
|
5
สรุป/ขมวด
ทาย/เงื่อนไข
|
1
อารัมบท
/อะไรเอ่ย
|
6
ส่วนเฉลย
|
บักอ้วนดำ
|
คือหมี
|
อ้วนพีคือแรด
|
หากินแต่เช้า
ๆ
|
แม่นหยัง
|
คนใส่บาตร
|
2. อุ้มบาตรเลาะบ้านยามมื้อเช้า
ไผกะกราบ ไผกะไหว้แม่นหยัง
ตอบ พระ
โครงสร้างการเรียงลำดับ
2
ส่วนบอกสมญา
/ ลักษณะเด่น
|
3
พรรณนาลักษณะ
/ ขยาย
|
4
จุดบอด/จุดสะดุดใจ
|
5
สรุป/ขมวด
ทาย/เงื่อนไข
|
1
อารัมบท
/อะไรเอ่ย
|
6
ส่วนเฉลย
|
อุ้มบาตร
|
เลาะบ้านยามมื้อเช้า
|
ไผกะกราบ
|
ไผกะไหว้
|
แม่นหยัง
|
พระ
|
3. บักกืกออกก่อน บักขดอยู่กลาง บักครางนำก้น แม่นหยัง
ตอบ คนคราดนา
โครงสร้างการเรียงลำดับ
2
ส่วนบอกสมญา
/ ลักษณะเด่น
|
3
พรรณนาลักษณะ
/ ขยาย
|
4
จุดบอด/จุดสะดุดใจ
|
5
สรุป/ขมวด
ทาย/เงื่อนไข
|
1
อารัมบท
/อะไรเอ่ย
|
6
ส่วนเฉลย
|
บักกืกออกก่อน
|
บักขดอยู่กลาง
|
บักครางนำก้น
|
แม่นหยัง
|
คนคราดนา
|
4. สี่ขา สองหาง
คนย่างนำก้น แม่นหยัง
ตอบ คนไถนา
โครงสร้างการเรียงลำดับ
2
ส่วนบอกสมญา
/ ลักษณะเด่น
|
3
พรรณนาลักษณะ
/ ขยาย
|
4
จุดบอด/จุดสะดุดใจ
|
5
สรุป/ขมวด
ทาย/เงื่อนไข
|
1
อารัมบท
/อะไรเอ่ย
|
6
ส่วนเฉลย
|
สี่ขา
|
สองหาง
|
คนหย่างนำก้น
|
แม่นหยัง
|
คนไถนา
|
5. เป็นแม่พิมพ์ เป็นผู้ให้ความรู้ อบรมสั่งสอนเป็นแบบอย่าง แม่นหยัง
ตอบ ครู (ครู เป็นอาชีพที่เป็นแบบอย่างที่ดีให้กับนักเรียน คอยอบรมสั่งสอนให้เด็กเป็นคนดีและเป็นแม่พิมพ์ของชาติ)
โครงสร้างการเรียงลำดับ
2
ส่วนบอกสมญา
/ ลักษณะเด่น
|
3
พรรณนาลักษณะ
/ ขยาย
|
4
จุดบอด/จุดสะดุดใจ
|
5
สรุป/ขมวด
ทาย/เงื่อนไข
|
1
อารัมบท
/อะไรเอ่ย
|
6
ส่วนเฉลย
|
เป็นแม่พิมพ์
|
เป็นผู้ให้ความรู้
|
อบรมสั่งสอน
|
เป็นแบบอย่าง
|
แม่นหยัง
|
ครู
|
👰
นางสาวจันทิมา ชายกวด เลขที่ 11 ปี 3 หมู่ 11 รหัสนักศึกษา 57210406111
สาขาวิชาภาษาไทย คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยกาฬสินธุ์
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น