ภารกิจที่ 3/1

ภารกิจที่ 3/1

ปริศนาคำทาย (อีสาน)

  ชนเผ่าไทโย้ย คนเมืองฟ้าอากาศอำนวย (ไทโย้ยเฮาะ)
ชุมชนที่ 18 หมู่ 17 บ้านอากาศ ตำบลอากาศ อำเภออากาศอำนวย
 จังหวัดสกลนคร รหัสไปรษณีย์ 47170

โครงสร้างของปริศนาคำทาย

         1. อารัมบท/ส่วนรวม

-อะไรเอ่ย (ภาคกลาง)                                          - แม้นหยัง (ภาคอีสาน)
-อ๊ะหยังเก๊าะ (ภาคเหนือ)                                     -ไอ้ไหรหรา (ภาคใต้)

        2. เป็นส่วนบอกสมญา

-บอกลักษณะเด่น

    3. พรรณนาลักษณะ

-ยาย

        4. จุดบอด/จุดสะดุดใจ
-ทำให้คำถามชัดเจนขึ้นได้
-ทำให้ งง ขึ้นได้

     5. สรุป/ขมวด 
-ทาย /เงื่อนไข (จะมีหรือไม่มีก็ได้)

     6. ส่วนเฉลย
-อธิบายด้วยว่าทำไมถึงตอบว่าอย่างนั้น ?
-ส่วนที่ต้องเฉลยและอธิบายเพิ่มเติมเผื่อคนที่ไม่ทราบความหมาย

                                          ตัวอย่างปริศนาคำทวยอีสาน (ถิ่นไทโย้ย)

1.)         ปริศนาคำทายอีสานหมวดอวัยวะ-คน
1. หยามเฮานั่งมันฮั่กนอนหยามเฮานอนมันฮั่กนั่งมันแม่นหยัง

                                          ตอบ    ตีน  (เท้า)

โครงสร้างการเรียงลำดับ

2 ส่วนบอกสมญา / ลักษณะเด่น	3 พรรณนาลักษณะ / ขยาย	4 จุดบอด/จุดสะดุดใจ	5 สรุป/ขมวด ทาย/เงื่อนไข	1      อารัมบท      /อะไรเอ่ย	6 ส่วนเฉลย
		หยามนั่งมันนอน	หยามนอนมันนั่ง	มันแม่นหยัง	ตีน

     2.  เฒ่าสองเฒ่านั่งอยู่ซานเหล้าเหลียวบ่เห็นกันจักเทื่อแม่นสัง
          ตอบ     หู
โครงสร้างการเรียงลำดับ

2 ส่วนบอกสมญา / ลักษณะเด่น	3 พรรณนาลักษณะ / ขยาย	4 จุดบอด/จุดสะดุดใจ	5 สรุป/ขมวด ทาย/เงื่อนไข	1      อารัมบท      /อะไรเอ่ย	6 ส่วนเฉลย
เฒ่าสองเฒ่า	นั่งอยู่ซานเหล้า	เหลียวบ่เห็นกัน		แม่นสัง	หู

          3. ตากบ่แห้งจักเทื่อแม่นหยัง 

               ตอบ      ลิ้น
โครงสร้างการเรียงลำดับ

2 ส่วนบอกสมญา / ลักษณะเด่น	3 พรรณนาลักษณะ / ขยาย	4 จุดบอด/จุดสะดุดใจ	5 สรุป/ขมวด ทาย/เงื่อนไข	1      อารัมบท      /อะไรเอ่ย	6 ส่วนเฉลย
			ตากบ่แห้งจักเทื่อ	แม่นหยัง	ลิ้น

4. ตัดกกกะบ่ตาย ตัดปายกะบ่เหี่ยวแม่นหยัง 
     ตอบ   ผม

              โครงสร้างการเรียงลำดับ

2 ส่วนบอกสมญา / ลักษณะเด่น	3 พรรณนาลักษณะ / ขยาย	4 จุดบอด/จุดสะดุดใจ	5 สรุป/ขมวด ทาย/เงื่อนไข	1      อารัมบท      /อะไรเอ่ย	6 ส่วนเฉลย
		ตัดกกกะบ่ตาย	ตัดปายกะบ่เหี่ยว	แม่นหยัง	ผม

   5.  น้ำพิสังพอกินแต่บ่พออาบคือหยัง 

         ตอบ     น้ำนม  

                โครงสร้างการเรียงลำดับ

2 ส่วนบอกสมญา / ลักษณะเด่น	3 พรรณนาลักษณะ / ขยาย	4 จุดบอด/จุดสะดุดใจ	5 สรุป/ขมวด ทาย/เงื่อนไข	1      อารัมบท      /อะไรเอ่ย	6 ส่วนเฉลย
น้ำ	พิสัง	พอกิน	บ่พออาบ	คือหยัง	น้ำนม

2.)         ปริศนาคำทายอีสานหมวดพืช
1. กกส่ำลำเฮือ ใบห่อเกลือบ่มิดคือหยัง

               ตอบ       กกขาม (ต้นมะขาม)

      โครงสร้างการเรียงลำดับ

2 ส่วนบอกสมญา / ลักษณะเด่น	3 พรรณนาลักษณะ / ขยาย	4 จุดบอด/จุดสะดุดใจ	5 สรุป/ขมวด ทาย/เงื่อนไข	1      อารัมบท      /อะไรเอ่ย	6 ส่วนเฉลย
กกส่ำเฮือ	ใบห่อเกลือ	บ่มิด		คือหยัง	กกขาม

 2. กกส่ำครก ใบปกดินแม่นหยัง

     ตอบ     หัวจะไค (ตะไคร้)

      โครงสร้างการเรียงลำดับ

2 ส่วนบอกสมญา / ลักษณะเด่น	3 พรรณนาลักษณะ / ขยาย	4 จุดบอด/จุดสะดุดใจ	5 สรุป/ขมวด ทาย/เงื่อนไข	1      อารัมบท      /อะไรเอ่ย	6 ส่วนเฉลย
กกส่ำครก	ใบปกดิน			แม่นหยัง	หัวจะไค

3.)         งัวแม่เดียวผูกเชือกหลักเดียวจุ้มกันแม่นหยัง

ตอบ    บักฮุ้ง  ( มะละกอ)

                    โครงสร้างการเรียงลำดับ

2 ส่วนบอกสมญา / ลักษณะเด่น	3 พรรณนาลักษณะ / ขยาย	4 จุดบอด/จุดสะดุดใจ	5 สรุป/ขมวด ทาย/เงื่อนไข	1      อารัมบท      /อะไรเอ่ย	6 ส่วนเฉลย
งัวแม่เดียว	ผูกเชือก	หลักเดียว	จุ้มกัน	แม่นหยัง	บักฮุ้ง

    

4.   เหล็กแดง ๆ  แทงดินแม่นหยัง
ตอบ     มันแกว  (หัวมันแกวหรือหัวมันเทศ)

   โครงสร้างการเรียงลำดับ

2 ส่วนบอกสมญา / ลักษณะเด่น	3 พรรณนาลักษณะ / ขยาย	4 จุดบอด/จุดสะดุดใจ	5 สรุป/ขมวด ทาย/เงื่อนไข	1      อารัมบท      /อะไรเอ่ย	6 ส่วนเฉลย
เหล็กแดง ๆ	แทงลงดิน			แม่นหยัง	มันแกว

  

                 5. กกมีหนาม ใบน้อย ๆ ซูนกะฮุบจับกะฮุบแม่นหยัง

                    ตอบ     ไมยราพ

           โครงสร้างการเรียงลำดับ

2 ส่วนบอกสมญา / ลักษณะเด่น	3 พรรณนาลักษณะ / ขยาย	4 จุดบอด/จุดสะดุดใจ	5 สรุป/ขมวด ทาย/เงื่อนไข	1      อารัมบท      /อะไรเอ่ย	6 ส่วนเฉลย
กกมีหนาม	ใบน้อย ๆ	ซูนกะฮุบ	จับกะฮุบ	แม่นหยัง	ไมยราพ

3.) ปริศนาคำทายอีสานหมวดสัตว์
1. เขียวคือพระอินทร์บินคือนก ศรเสียบอึกนกกะบ่แม้นสุโตคึดว่าแม่นหยัง
ตอบ แมงทับ (แมลงทับ)

โครงสร้างการเรียงลำดับ

2 ส่วนบอกสมญา / ลักษณะเด่น	3 พรรณนาลักษณะ / ขยาย	4 จุดบอด/จุดสะดุดใจ	5 สรุป/ขมวด ทาย/เงื่อนไข	1      อารัมบท      /อะไรเอ่ย	6 ส่วนเฉลย
เขียวคือ พระอินทร์	บินคือนก	ศรเสียบอึก	นกกะบ่แม้น	สุโตคึดว่า แม่นหยัง	แมงคับ

                2. สี่คนหาม สามคนแห่ สองคนพัด คนหนึ่งปัดแส้แม่นหยัง
                        ตอบ      ช้าง
โครงสร้างการเรียงลำดับ

2 ส่วนบอกสมญา / ลักษณะเด่น	3 พรรณนาลักษณะ / ขยาย	4 จุดบอด/จุดสะดุดใจ	5 สรุป/ขมวด ทาย/เงื่อนไข	1      อารัมบท      /อะไรเอ่ย	6 ส่วนเฉลย
สี่คนหาม	สามคนแห่	สองคนพัด	คนหนึ่งปัดแส้	แม่นหยัง	ช้าง

          3. เฒ่าอันหนึ่งมาแต่ฟ้า  ขาแข้งเป็นหนามแม่นหยัง
             ตอบ   ตั๊กแตน

โครงสร้างการเรียงลำดับ

2 ส่วนบอกสมญา / ลักษณะเด่น	3 พรรณนาลักษณะ / ขยาย	4 จุดบอด/จุดสะดุดใจ	5 สรุป/ขมวด ทาย/เงื่อนไข	1      อารัมบท      /อะไรเอ่ย	6 ส่วนเฉลย
เฒ่าอันหนึ่งมาแต่ฟ้า	ขาแข้งเป็นหนาม			มันคือหยัง	ตั๊กแตน

            4. ไก่แม่ดำ ฝนตกฮำบ่เปียก แม่นหยัง 

                  ตอบ    บึ้ง     ( สัตว์ตระกูลแมงมุม มีขนที่เป็นมันไม่เปียกน้ำ อาศัยอยู่ในรูคนอีสานใช้เป็นอาหารได้)

โครงสร้างการเรียงลำดับ

2 ส่วนบอกสมญา / ลักษณะเด่น	3 พรรณนาลักษณะ / ขยาย	4 จุดบอด/จุดสะดุดใจ	5 สรุป/ขมวด ทาย/เงื่อนไข	1      อารัมบท      /อะไรเอ่ย	6 ส่วนเฉลย
ไก่แม่ดำ	ฝนตกฮำ	ปีกบ่เปียก		แม่นหยัง	บึ้ง

             5. ยืนต่ำ นั่งสูง แม่นหยัง      

         ตอบ    หมา     (สุนัขที่เวลายืนจะต่ำ แต่เวลานั่งลงหัวจะสูง)

โครงสร้างการเรียงลำดับ

2 ส่วนบอกสมญา / ลักษณะเด่น	3 พรรณนาลักษณะ / ขยาย	4 จุดบอด/จุดสะดุดใจ	5 สรุป/ขมวด ทาย/เงื่อนไข	1      อารัมบท      /อะไรเอ่ย	6 ส่วนเฉลย
ยืนต่ำ	นั่งสูง			แม่นหยัง	หมา

4.)         ปริศนาคำทายอีสานหมวดสิ่งของ/เครื่องมือ/เครื่องใช้
1. บักหัวโหล่นโตนน้ำแต่เดิ๊ก  แม่นหยัง

ตอบ      กระบวย

                   โครงสร้างการเรียงลำดับ

2 ส่วนบอกสมญา / ลักษณะเด่น	3 พรรณนาลักษณะ / ขยาย	4 จุดบอด/จุดสะดุดใจ	5 สรุป/ขมวด ทาย/เงื่อนไข	1      อารัมบท      /อะไรเอ่ย	6 ส่วนเฉลย
บักหัวโหล่น			โตนน้ำแต่เดิ๊ก	แม่นหยัง	กระบวย

2. อีน้อย ๆ ขี่เฮือลอดพุ่ม เก็บผักกุ่มบ่ได้พอกำแม่นหยัง

    ตอบ       กระสวยต่ำหูก

    โครงสร้างการเรียงลำดับ

2 ส่วนบอกสมญา / ลักษณะเด่น	3 พรรณนาลักษณะ / ขยาย	4 จุดบอด/จุดสะดุดใจ	5 สรุป/ขมวด ทาย/เงื่อนไข	1      อารัมบท      /อะไรเอ่ย	6 ส่วนเฉลย
อีน้อย ๆ	ขี่ฮือลอดพุ่ม	เก็บผักกุ่ม	บ่ได้พอกำ	แม่นหยัง	กระสวยต่ำหูก

                                3. บักน้อย ๆ ฟันไม้ไก้พ่อแม่นหยัง

                                    ตอบ         กอไผ่ (คำผวน)

                โครงสร้างการเรียงลำดับ

2 ส่วนบอกสมญา / ลักษณะเด่น	3 พรรณนาลักษณะ / ขยาย	4 จุดบอด/จุดสะดุดใจ	5 สรุป/ขมวด ทาย/เงื่อนไข	1      อารัมบท      /อะไรเอ่ย	6 ส่วนเฉลย
บักน้อย ๆ			ฟันไม้ไก้พ่อ	แม่นหยัง	กอไผ่

                             4. บาดไปส่ำไฮ่นา บาดมาส่ำกกเส้าแม่นหยัง

                               ตอบ    แห

               โครงสร้างการเรียงลำดับ

2 ส่วนบอกสมญา / ลักษณะเด่น	3 พรรณนาลักษณะ / ขยาย	4 จุดบอด/จุดสะดุดใจ	5 สรุป/ขมวด ทาย/เงื่อนไข	1      อารัมบท      /อะไรเอ่ย	6 ส่วนเฉลย
บาดไปส่ำไฮ่นา	บาดมาส่ำกกเส้า			แม่นหยัง	แห

                      5. ต่ำอุ๊ปุ๊  แปดคอก แม่นหยัง

                            ตอบ     ไหปลาแดก     (ไหปลาร้า)
               โครงสร้างการเรียงลำดับ

2 ส่วนบอกสมญา / ลักษณะเด่น	3 พรรณนาลักษณะ / ขยาย	4 จุดบอด/จุดสะดุดใจ	5 สรุป/ขมวด ทาย/เงื่อนไข	1      อารัมบท      /อะไรเอ่ย	6 ส่วนเฉลย
ต่ำอุ๊ปุ๊	แปดคอก			แม่นหยัง	ไหปลาแดก

                         5.) ปริศนาคำทายอีสานหมวดดินฟ้า/อากาศ/ธรรมชาติ
                                  1.  สูงส่ำภูเขียวกินผู้เดียวเหมิดเมืองแม่นหยัง

                                            ตอบ      กบกินเดือน   (กบกินเดือน,  จันทรุปราคา)
โครงสร้างการเรียงลำดับ

2 ส่วนบอกสมญา / ลักษณะเด่น	3 พรรณนาลักษณะ / ขยาย	4 จุดบอด/จุดสะดุดใจ	5 สรุป/ขมวด ทาย/เงื่อนไข	1      อารัมบท      /อะไรเอ่ย	6 ส่วนเฉลย
สูงส่ำภูเขียว	กินผู้เดียว		เหมิดเมือง	แม่นหยัง	กบกินเดือน

2.  โก่งโข้งโน่ง  ข๊ามท่งสามแสน  ไผทายถืกได้แหวนวงหนึ่ง แม่นหยัง

   ตอบ     รุ้ง     (รุ้งกินน้ำ)

โครงสร้างการเรียงลำดับ

2 ส่วนบอกสมญา / ลักษณะเด่น	3 พรรณนาลักษณะ / ขยาย	4 จุดบอด/จุดสะดุดใจ	5 สรุป/ขมวด ทาย/เงื่อนไข	1      อารัมบท      /อะไรเอ่ย	6 ส่วนเฉลย
โก่งโข้งโน่ง	ข๊ามท่ง	สามแสน	ไผทายถืกได้แหวนวงหนึ่ง	แม่นหยัง	รุ้ง

     3.  คนสามร้อยฆ่าเด็กน้อยบ่ตายแม่นหยัง 

ตอบ     เงา

โครงสร้างการเรียงลำดับ

2 ส่วนบอกสมญา / ลักษณะเด่น	3 พรรณนาลักษณะ / ขยาย	4 จุดบอด/จุดสะดุดใจ	5 สรุป/ขมวด ทาย/เงื่อนไข	1      อารัมบท      /อะไรเอ่ย	6 ส่วนเฉลย
คนสามร้อย		ฆ่าเด็กน้อย	บ่ตาย	แม่นหยัง	เงา

    4.  สุกเต็มดินเก็บกินบ่ได้  แม่นหยัง

ตอบ  แดด     (แสงแดด)

                      โครงสร้างการเรียงลำดับ

2 ส่วนบอกสมญา / ลักษณะเด่น	3 พรรณนาลักษณะ / ขยาย	4 จุดบอด/จุดสะดุดใจ	5 สรุป/ขมวด ทาย/เงื่อนไข	1      อารัมบท      /อะไรเอ่ย	6 ส่วนเฉลย
สุขเต็มดิน			เก็บกินบ่ได้	แม่นหยัง	แดด

                                   5. สุกเต็มมืองฟา กาตอดบ่ฮอดแม่นหยัง 

ตอบ   ดาว

โครงสร้างการเรียงลำดับ

2 ส่วนบอกสมญา / ลักษณะเด่น	3 พรรณนาลักษณะ / ขยาย	4 จุดบอด/จุดสะดุดใจ	5 สรุป/ขมวด ทาย/เงื่อนไข	1      อารัมบท      /อะไรเอ่ย	6 ส่วนเฉลย
สุขเต็มฟา			กาตอดบ่ฮอด	แม่นหยัง	ดาว

6.) ปริศนาคำทายอีสานหมวดอาหารการกิน/ผลไม้

1. มีตาอ้อมโต มีหัวสีเขียว มีใบแหลมแฮง รสส้มอมหวานแม่นสัง

      ตอบ   หมากนัด (สับปะรด)โครงสร้างการเรียงลำดับ

2 ส่วนบอกสมญา / ลักษณะเด่น	3 พรรณนาลักษณะ / ขยาย	4 จุดบอด/จุดสะดุดใจ	5 สรุป/ขมวด ทาย/เงื่อนไข	1      อารัมบท      /อะไรเอ่ย	6 ส่วนเฉลย
มีตาอ้อมโต	มีหัวสีเขียว	มีใบแหลมแฮง	รสส้มอมหวาน	แม่นสัง	หมากนัด

2. หน้าดำ แข๋วขาว คือคนนิโกร ตะโก้กะบ่แม้นคือแม่นหยัง

         ตอบ      ขนมเปียกปูน    (ขนมเปียกปูน) เปรียบเทียบ ขนมเปียกปูนที่มีสีดำเหมือนผิวดำของชาวนิโกร และมีมะพร้าวที่โรยหน้าขนม จะมีสีขาวเหมือนฟันสีขาวของชาวนิโกรเช่นกัน

โครงสร้างการเรียงลำดับ

2 ส่วนบอกสมญา / ลักษณะเด่น	3 พรรณนาลักษณะ / ขยาย	4 จุดบอด/จุดสะดุดใจ	5 สรุป/ขมวด ทาย/เงื่อนไข	1      อารัมบท      /อะไรเอ่ย	6 ส่วนเฉลย
หน้าดำ	แข๋วขาว	คือคนนิโกร	ตะโก้กะบ่แม้น	คือแม่นหยัง	ขนมเปียกปูน

3. ต้มกะบ่แม้น  ทอดกะบ่แม้น แกงกะบ่เผ็ดแม่นหยัง

    ตอบ  แกงจืด (แกงจืดมีรสจืดไม่เผ็ด ไม่เปรี้ยว ไม่หวานเกินไป รสจืด ๆ น้ำใส ๆ มีเส้นมีผักและหมูเป็นส่วนประกอบหลัก ๆ)

โครงสร้างการเรียงลำดับ

2 ส่วนบอกสมญา / ลักษณะเด่น	3 พรรณนาลักษณะ / ขยาย	4 จุดบอด/จุดสะดุดใจ	5 สรุป/ขมวด ทาย/เงื่อนไข	1      อารัมบท      /อะไรเอ่ย	6 ส่วนเฉลย
ต้มกะบ่แม้น	ทอดกะบ่แม้น	แกงกะบ่เผ็ด		แม่นหยัง	แกงจืด

4. ครกน้อย ๆ ตำหมากเผ็ดเก็บเส้นใส่แม่นหยัง

    ตอบ  ตำหมากฮุ้ง  (ส้มตำ เป็นอาหารชนิดหนึ่งที่ตำใส่ครกและมีพริกกับเส้นมะละกอ เป้นส่วนประกอบ)

โครงสร้างการเรียงลำดับ

2 ส่วนบอกสมญา / ลักษณะเด่น	3 พรรณนาลักษณะ / ขยาย	4 จุดบอด/จุดสะดุดใจ	5 สรุป/ขมวด ทาย/เงื่อนไข	1      อารัมบท      /อะไรเอ่ย	6 ส่วนเฉลย
ครกน้อย ๆ	ตำหมากเผ็ด	เก็บเส้นใส่		แม่นหยัง	ตำหมากฮุ้ง

5. หน่อยรี ๆ สีเหลือง ๆ ตอกลงไปใส่กะทะ แม่นหยัง

   ตอบ  ทอดไข่ 
โครงสร้างการเรียงลำดับ

2 ส่วนบอกสมญา / ลักษณะเด่น	3 พรรณนาลักษณะ / ขยาย	4 จุดบอด/จุดสะดุดใจ	5 สรุป/ขมวด ทาย/เงื่อนไข	1      อารัมบท      /อะไรเอ่ย	6 ส่วนเฉลย
หน่อยรี ๆ	สีเหลือง ๆ	ตอกลงไป	ใส่กะทะ	แม่นหยัง	ทอดไข่

7.) ปริศนาคำทายอีสานหมวดกิจกรรม/การละเล่น/นันทนาการ 
1. สี่มุมสี่แง่ สี่แคร่จัตุรัส ผู้คนแออัด ฆ่าฟันกันตายเหลือแต่นายสองคนคือหยัง

        ตอบ       หมากรุก

 โครงสร้างการเรียงลำดับ

2 ส่วนบอกสมญา / ลักษณะเด่น	3 พรรณนาลักษณะ / ขยาย	4 จุดบอด/จุดสะดุดใจ	5 สรุป/ขมวด ทาย/เงื่อนไข	1      อารัมบท      /อะไรเอ่ย	6 ส่วนเฉลย
สี่มุมสี่แง่ สี่แคร่จตุรัส	ผู้คนแออัด	ฆ่ากันตาย	เหลือแต่นายสองคน	คือหยัง	หมากรุก

2. ยืนหลับตาฟ่าวนับเลขไปนำ แล้วไปเฉืองเปลี่ยนผู้เป็นแม่นหยัง

  ตอบ      หมากหลี่ (การเล่นซ้อนแอบ)
โครงสร้างการเรียงลำดับ

2 ส่วนบอกสมญา / ลักษณะเด่น	3 พรรณนาลักษณะ / ขยาย	4 จุดบอด/จุดสะดุดใจ	5 สรุป/ขมวด ทาย/เงื่อนไข	1      อารัมบท      /อะไรเอ่ย	6 ส่วนเฉลย
ยืนหลับตา	ฟ่าวนับเลขไปนำ	แล้วไปเฉือง	เปลี่ยนผู้เป็น	แม่นหยัง	หมากหลี่

                    

                   3. ป่วงเฮือนนั้นเฮือนนี้  นั่งตั่งโตเดียวแม่นหยัง

                             ตอบ เล่นลิเก

                  โครงสร้างการเรียงลำดับ

2 ส่วนบอกสมญา / ลักษณะเด่น	3 พรรณนาลักษณะ / ขยาย	4 จุดบอด/จุดสะดุดใจ	5 สรุป/ขมวด ทาย/เงื่อนไข	1      อารัมบท      /อะไรเอ่ย	6 ส่วนเฉลย
ป่วง	เฮือนนั้นเฮือนนี้	นั่งตั่งโตเดียว		แม่นหยัง	เล่นลิเก

4. จับแล้วโดด ซูนแล้วตาย เปลี่ยนกันดีดโดดด่องด่องแม่นหยัง

     ตอบ    เต้นยาง (กระโดดยาง)
           โครงสร้างการเรียงลำดับ

2 ส่วนบอกสมญา / ลักษณะเด่น	3 พรรณนาลักษณะ / ขยาย	4 จุดบอด/จุดสะดุดใจ	5 สรุป/ขมวด ทาย/เงื่อนไข	1      อารัมบท      /อะไรเอ่ย	6 ส่วนเฉลย
จับแล้วโดด	ซูนแล้วตาย	เปลี่ยนกันดีด	โดดด่องด่อง	แม่นหยัง	เต้นยาง

5.  โยนแล้วแล้วฮับ ตกกะแพ้เก็บให้หลายจั่งชนะแม่นหยัง

ตอบ     หมากเก็บ

โครงสร้างการเรียงลำดับ

2 ส่วนบอกสมญา / ลักษณะเด่น	3 พรรณนาลักษณะ / ขยาย	4 จุดบอด/จุดสะดุดใจ	5 สรุป/ขมวด ทาย/เงื่อนไข	1      อารัมบท      /อะไรเอ่ย	6 ส่วนเฉลย
โยนแล้วฮับ	ตกกะแพ้	เก็บให้หลาย	จั่งชนะ	แม่นหยัง	หมากเก็บ

8.)         ปริศนาคำทายอีสานหมวดความเชื่อประเพณี

1.  เข้าแปด  ออกสิบเอ็ด  แม่นหยัง

ตอบ    วันเข้าพรรษา - ออกพรรษา
                  โครงสร้างการเรียงลำดับ

2 ส่วนบอกสมญา / ลักษณะเด่น	3 พรรณนาลักษณะ / ขยาย	4 จุดบอด/จุดสะดุดใจ	5 สรุป/ขมวด ทาย/เงื่อนไข	1      อารัมบท      /อะไรเอ่ย	6 ส่วนเฉลย
เข้าแปด			ออกสิบเอ็ด	แม่นหยัง	วันเข้าพรรษา-ออกพรรษา

2.  ลำใหญ่ยาวไวคือจรวดแหล่นขึ้นเทงฟา ควันดินปืนแม่นหยัง

ตอบ   บั้งไฟ

                  โครงสร้างการเรียงลำดับ

2 ส่วนบอกสมญา / ลักษณะเด่น	3 พรรณนาลักษณะ / ขยาย	4 จุดบอด/จุดสะดุดใจ	5 สรุป/ขมวด ทาย/เงื่อนไข	1      อารัมบท      /อะไรเอ่ย	6 ส่วนเฉลย
ลำใหญ่ยาว	ไวคือจรวด	แหล่นขึ้นเทงฟา	ควันดินปืน	แม่นหยัง	บั้งไฟ

3.  แห่ข้าวพันก้อน ช่อยกันเฮ็ดเป็นบุญใหญ่มาโฮมกันในวัดแม่นหยัง
 ตอบ   ประเพณีบุญผะเหวด

                  โครงสร้างการเรียงลำดับ

2 ส่วนบอกสมญา / ลักษณะเด่น	3 พรรณนาลักษณะ / ขยาย	4 จุดบอด/จุดสะดุดใจ	5 สรุป/ขมวด ทาย/เงื่อนไข	1      อารัมบท      /อะไรเอ่ย	6 ส่วนเฉลย
แห่ข้าวพันก้อน	ช่อยกันเฮ็ด	เป็นบุญใหญ่	มาโฮมกันในวัด	แม่นหยัง	ประเพณีบุญผะเหวด

4.  หลิ่นหดน้ำดำหัวผู้เฒ่า ไปไสกะถืกสาดน้ำแม่นหยัง

ตอบ ประเพณีวันสงกรานต์   (วันขึ้นปีใหม่ไทย)
                  โครงสร้างการเรียงลำดับ

2 ส่วนบอกสมญา / ลักษณะเด่น	3 พรรณนาลักษณะ / ขยาย	4 จุดบอด/จุดสะดุดใจ	5 สรุป/ขมวด ทาย/เงื่อนไข	1      อารัมบท      /อะไรเอ่ย	6 ส่วนเฉลย
หลิ่นน้ำ	หดน้ำดำหัวผู้เฒ่า	ไปไสกะถืกสาด	น้ำ	แม่นหยัง	ประเพณีวันสงกรานต์

5.  เป็นกกกล้วยลอยกับน้ำมาเป็นสายมื้อวันเพ็ญเป็นประเพณีพิสัง

ตอบ     ประเพณีลอยกระทง   (ทุก ๆ ปีวันเพ็ญขึ้นสิบห้าค่ำเดือนสิบเอ็ดจะถือว่าเป็น

วันลอยกระทง)

                  โครงสร้างการเรียงลำดับ

2 ส่วนบอกสมญา / ลักษณะเด่น	3 พรรณนาลักษณะ / ขยาย	4 จุดบอด/จุดสะดุดใจ	5 สรุป/ขมวด ทาย/เงื่อนไข	1      อารัมบท      /อะไรเอ่ย	6 ส่วนเฉลย
เป็นกกกล้วย	ลอยกับน้ำ	มื้อวันเพ็ญ	เป็นประเพณี	พิสัง	ประเพณีลอยกระทง

9.)         ปริศนาคำทายอีสานหมวดความสัมพันธ์ทางสังคม

1.  ใส่ข้าวบักอ้วนดำคือหมี อ้วยพีคือแรด หากินแต่เช้า ๆ แม่นหยัง

        ตอบ   คนใส่บาตร (ตักบาตรพระสงฆ์)

                   โครงสร้างการเรียงลำดับ

2 ส่วนบอกสมญา / ลักษณะเด่น	3 พรรณนาลักษณะ / ขยาย	4 จุดบอด/จุดสะดุดใจ	5 สรุป/ขมวด ทาย/เงื่อนไข	1      อารัมบท      /อะไรเอ่ย	6 ส่วนเฉลย
บักอ้วนดำ	คือหมี	อ้วนพีคือแรด	หากินแต่เช้า ๆ	แม่นหยัง	คนใส่บาตร

 

   2. อุ้มบาตรเลาะบ้านยามมื้อเช้า ไผกะกราบ  ไผกะไหว้แม่นหยัง

          ตอบ      พระ

โครงสร้างการเรียงลำดับ

2 ส่วนบอกสมญา / ลักษณะเด่น	3 พรรณนาลักษณะ / ขยาย	4 จุดบอด/จุดสะดุดใจ	5 สรุป/ขมวด ทาย/เงื่อนไข	1      อารัมบท      /อะไรเอ่ย	6 ส่วนเฉลย
อุ้มบาตร	เลาะบ้านยามมื้อเช้า	ไผกะกราบ	ไผกะไหว้	แม่นหยัง	พระ

3. บักกืกออกก่อน บักขดอยู่กลาง บักครางนำก้น แม่นหยัง

          ตอบ         คนคราดนา

      โครงสร้างการเรียงลำดับ

2 ส่วนบอกสมญา / ลักษณะเด่น	3 พรรณนาลักษณะ / ขยาย	4 จุดบอด/จุดสะดุดใจ	5 สรุป/ขมวด ทาย/เงื่อนไข	1      อารัมบท      /อะไรเอ่ย	6 ส่วนเฉลย
บักกืกออกก่อน	บักขดอยู่กลาง	บักครางนำก้น		แม่นหยัง	คนคราดนา

         

 4.    สี่ขา สองหาง คนย่างนำก้น แม่นหยัง

          ตอบ    คนไถนา

   โครงสร้างการเรียงลำดับ

2 ส่วนบอกสมญา / ลักษณะเด่น	3 พรรณนาลักษณะ / ขยาย	4 จุดบอด/จุดสะดุดใจ	5 สรุป/ขมวด ทาย/เงื่อนไข	1      อารัมบท      /อะไรเอ่ย	6 ส่วนเฉลย
สี่ขา	สองหาง	คนหย่างนำก้น		แม่นหยัง	คนไถนา

         

 5. เป็นแม่พิมพ์ เป็นผู้ให้ความรู้ อบรมสั่งสอนเป็นแบบอย่าง แม่นหยัง

      ตอบ     ครู (ครู เป็นอาชีพที่เป็นแบบอย่างที่ดีให้กับนักเรียน คอยอบรมสั่งสอนให้เด็กเป็นคนดีและเป็นแม่พิมพ์ของชาติ)

      โครงสร้างการเรียงลำดับ

2 ส่วนบอกสมญา / ลักษณะเด่น	3 พรรณนาลักษณะ / ขยาย	4 จุดบอด/จุดสะดุดใจ	5 สรุป/ขมวด ทาย/เงื่อนไข	1      อารัมบท      /อะไรเอ่ย	6 ส่วนเฉลย
เป็นแม่พิมพ์	เป็นผู้ให้ความรู้	อบรมสั่งสอน	เป็นแบบอย่าง	แม่นหยัง	ครู

👰
นางสาวจันทิมา ชายกวด เลขที่ 11 ปี 3 หมู่ 11 รหัสนักศึกษา 57210406111
สาขาวิชาภาษาไทย คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยกาฬสินธุ์